Tụ bù là gì? Tụ bù là thiết bị hữu ích trong hệ thống điện công nghiệp. Vậy bạn đã hiểu gì về tụ bù? Cùng Thái Khương tìm hiểu lại về thiết bị tụ bù này nhé!
Khái niệm tụ bù – Tụ bù là gì?
Tụ bù là gì? Chắc hẳn anh chị em làm kỹ thuật điện cũng ít nhất một lần nghe nói đến tụ bù rồi. Nhưng chính xác tụ bù là gì? Khái niệm tụ bù như thế nào thì không hẳn ai cũng nắm rõ, hay có thể giải thích một cách rõ ràng rành mạch.
Vậy Thái Khương xin chia sẻ như sau “tụ bù là thiết bị điện dùng để nâng cao hệ số công suất phản kháng trong các hệ thống điện công nghiệp. Là thiết bị dùng để tiết kiệm điện và tránh bị cơ quan điện lực phạt lỗi vượt công suất phản kháng cho phép. Tụ bù có nhiều tên gọi như tụ bù công suất, tụ bù công suất phản kháng, tụ bù cos phi, tụ bù áp, tụ bù điện…
Trên thực tế chúng ta có hai phương án để sử dụng tụ bù hiệu quả. Đó là:
- Bù tĩnh, là phương pháp kết nối trực tiếp tụ bù vào lưới điện nguồn. Phương pháp này có ưu điểm là chi phí rẻ, nhưng lại dễ xảy ra hiện tượng bù thừa, và chỉ áp dụng với những tải ít thay đổi mà thôi. Với các hệ thống sử dụng máy phát thì không nên dùng phương pháp bù nền này.
- Kết nối lưới điện thông qua thiết bị đóng cắt contactor và bộ điều khiển để đóng/ cắt tụ bù khi cần thì được gọi là bù động. Ưu điểm của bù động là không gây ra hiện tượng bù thừa, đảm bảo hệ số công suất hệ thống mong muốn, nhưng lại có chi phí đầu tư khá lớn so với bù nền.
Cấu tạo tụ bù
Cũng tương tự như các loại tụ điện khác. Cấu tạo của các loại tụ bù cũng khá đơn giản. Chúng thường có kết cấu bao gồm hai bản cực kim loại được cách điện bằng nhiều lớp giấy.
Toàn bộ được cố định trong một lớp vỏ nhôm hàn kín. Bên ngoài có thể được phủ thêm lớp nhựa, hai đầu bản cực được đưa ra ngoài dùng để kết nối với lưới điện.
Phân loại tụ bù
Tụ bù thông thường được phân loại dựa trên hai cách:
- Phân loại theo điện áp
- Phân loại theo cấu tạo
Với,
Phân loại theo điện áp
Phân loại theo điện áp chúng ta sẽ có hai loại theo lưới điện, đó là tụ bù hạ thế 1 pha và tụ bù hạ thế 3 pha. Chi tiết hơn thì:
- Tụ bù hạ thế 1 pha: là các loại tụ bù sử dụng trong môi trường lưới điện có điện áp 230V – 250V.
- Tụ bù hạ thế 3 pha: là các loại tụ bù sử dụng trong lưới điện 3 pha có điện áp 380V – 1100V. Nhưng phổ biến nhất, được sử dụng nhiều nhất là loại điện áp 415V và 440V.
Ví dụ: Tụ bù 415V dùng phổ biến ở các hệ thống điện áp ổn định duy trì mức điện áp khoảng 380V. Tụ bù 440V thì được sử dụng tại các hệ thống điện áp cao hơn.
Phân loại theo cấu tạo
Nếu phân loại theo cấu tạo tụ bù thì chúng ta sẽ có hai loại là tụ bù khô và tụ bù dầu. Mỗi loại sẽ được cấu tạo với:
- Tụ bù khô: Có thiết kế theo dạng hình trụ tròn thon dài với khối lượng nhẹ nên thuận tiện cho việc lắp đặt, thay thế, tiết kiệm diện tích và giá cả rẻ.
- Tụ bù dầu: Được thiết kế theo dạng hình khối chữ nhật, có độ bền cao hơn tụ bù khô, thường được dùng cho các hệ thống bù công suất cao, chất lượng điện xấu.
Cách lắp đặt tủ điện tụ bù giúp tiết kiệm điện năng
Trong một tủ điện tụ bù công suất phản kháng thường có các tụ bù mắc song song với tải. Để vận hành hệ thống thì chúng ta cần một bộ điều khiển tụ bù tự động thông qua thiết bị đóng cắt như contactor.
Như đã biết, tủ điện tụ bù có chức năng chính là nâng cao hệ số công suất cosφ qua đó giảm công suất phản kháng hay chúng ta còn gọi là công suất vô công. Mục đích của vấn đề này nhằm giảm tổn thất điện năng và tiết kiệm chi phí. Người sử dụng sẽ giảm bớt hoặc tránh được việc đóng tiền phạt công suất phản kháng theo quy định của ngành điện lực.
Do đó, việc lắp đặt tụ bù sẽ tuỳ thuộc vào quy mô cơ sở sản xuất của bạn, chúng ta sẽ có hai trường hợp:
- Cơ sở sản xuất quy mô nhỏ đến trung bình có thể lắp hoặc không lắp tụ bù, vì có công suất tiêu thụ điện không nhiều cho nên công suất phản kháng thấp. Nếu cần thiết thì có thể chọn phương pháp tù nền (bù tĩnh).
- Cơ sở sản xuất quy mô lớn, công suất tiêu thụ cao dẫn đến công suất phản kháng cũng cao. Lúc này cần thiết phải lắp đặt tủ điện tụ bù công suất phản kháng. Tối ưu nhất là lắp đặt hệ thống bù tự động kèm với tụ công suất lớn và bộ lọc sóng hài.
Cách lựa chọn tụ bù phù hợp
Để lựa chọn được đúng loại tụ bù phù hợp với cơ sở sản xuất của bạn thì cần phải lưu ý một vài điểm như sau:
- Nguồn điện đang sử dụng là 1 pha hay 3 pha
- Quy mô của hệ thống sản xuất cũng như là khả năng tiêu tốn điện năng ở mức bao nhiêu?
- Xác định rõ công suất P và hệ số công suất cos phi của tải
- Áp dụng công thức Qb = P*(tgφ1 – tgφ2) để tính ra được công suất phản kháng cần bù
- Sau đó là chọn loại tụ bù khô hay tụ dầu phù hợp với nhu cầu
Ứng dụng của tụ bù trong thực tế
Khi các bạn đã hiểu được tụ bù là gì rồi thì chúng ta sẽ dễ dàng biết được chúng sẽ ứng dụng ở đâu, chúng có tác dụng gì. Các ứng dụng của tụ bù trong thực tế gồm có:
- Có tác dụng làm tăng hệ số công suất (cosφ).
- Tủ điện bù công suất phản kháng được sử dụng cho các hệ thống điện sử dụng các phụ tải có tính cảm kháng cao, thường lắp đặt tại phòng kỹ thuật điện hoặc khu vực trạm biến áp cho các công trình công nghiệp như nhà máy, xưởng nghiệp, cao ốc, văn phòng, chung cư, bệnh viện…
- Bù công suất phản kháng cho lưới điện hạ thế
- Giảm hoá đơn tiền điện do lắp đặt tủ tụ bù công suất phản kháng
Qua bài viết này, chúng ta đã hiểu và biết được tụ bù là gì cũng như tầm quan trọng của tụ bù trong các hệ thống máy móc công nghiệp sử dụng động cơ như hệ thống máy bơm…
Thái Khương hiện là đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp xử lý lưu chất công nghiệp với các dòng bơm như bơm ly tâm, bơm trục vít, bơm bánh răng, bơm định lượng, bơm cánh khế, máy thổi khí, máy tách ly tâm, máy đồng hoá, hệ thống trao đổi nhiệt… cho hầu hết các ngành sản xuất công nghiệp tại Việt Nam. Các bạn có nhu cầu tư vấn, cung cấp giải pháp xử lý lưu chất một cách tối ưu nhất cả về chi phí lẫn hiệu suất thì hãy liên hệ ngay với Thái Khương để được hỗ trợ nhé!
