📖 HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT: QUY TRÌNH XỬ LÝ & PHỤC HỒI MÁY BƠM CÔNG NGHIỆP SAU NGẬP LỤT
Chia sẻ sâu sắc với khu vực bị ngâp lụt đang oằn mình sau lũ! Giữa lúc bộn bề, Thái Khương Pumps (Thái Khương Services) xin chia sẻ một vài lưu ý kỹ thuật tối quan trọng để chủ động xử lý và phục hồi máy bơm công nghiệp vừa ngập trong nước lũ.
Sự cố ngập lụt gây ra một mối đe dọa kép: phá hủy hệ thống điện và ăn mòn các bộ phận cơ khí. Nước lũ không phải là nước sạch; nó là một hỗn hợp chứa bùn, cát và hóa chất, hoạt động như một chất mài mòn và ăn mòn cực mạnh.
Trước khi bắt tay vào phục hồi, có một “Quy Tắc Vàng” tuyệt đối:
⛔ HÀNH ĐỘNG CẤM: PHÂN BIỆT RÕ “THỬ” VÀ “KIỂM TRA”
Sai lầm nghiêm trọng và tốn kém nhất chính là cố gắng khởi động máy bơm ngay lập tức.
- “Thử” (RỦI RO): Là cắm điện và nhấn nút. Tưởng là “thử” nhưng thực tế là “ĐÁNH CƯỢC” với rủi ro cháy motor 100%. Nước và bùn bên trong sẽ ngay lập tức gây ngắn mạch, phá hủy cuộn dây động cơ, thậm chí gây hồ quang điện (arc flash) nguy hiểm chết người.
- “Kiểm tra” (CHUYÊN NGHIỆP): Là dùng đồng hồ Megger (Mê-gôm) để đo điện trở cách điện. Chỉ số này mới là bằng chứng DUY NHẤT cho thấy bơm đã đủ khô và an toàn để vận hành.
🛠️ 3 BƯỚC AN TOÀN ĐẦU TIÊN (KHẨN CẤP)
Trước khi kiểm tra chi tiết, Thái Khương Services khuyên anh em 3 bước TỐI QUAN TRỌNG:
1. CÁCH LY ĐIỆN TUYỆT ĐỐI (LOTO)
Không chỉ ngắt CB! Anh em mình cần thực hiện đúng quy trình “Lock-out / Tag-out” (Khóa tủ điện và treo biển cảnh báo). Việc ngắt kết nối phải thực hiện tại cầu dao chính trong tủ MCC (Motor Control Center), không chỉ là nút nhấn tại chỗ. Sau đó, BẮT BUỘC dùng bút thử điện hoặc đồng hồ VOM kiểm tra lại tại hộp đấu dây động cơ. Phải chắc chắn 100% không còn điện rò rỉ.
2. VỆ SINH ĐÚNG CÁCH (Không làm hư hỏng thêm)
LƯU Ý VÀNG: Tuyệt đối không dùng vòi xịt nước áp lực cao xịt thẳng vào các vị trí “nhạy cảm” như:
- Khe hở của phớt cơ khí.
- Nắp che ổ bi (bạc đạn).
- Hộp đấu dây động cơ.
Hành động này sẽ vô tình ĐẨY NƯỚC VÀ CẶN BÙN vào sâu hơn bên trong. Chỉ nên dùng vòi nước áp lực vừa phải để làm sạch bùn đất bên ngoài vỏ , và dùng khí nén hoặc dung môi không cháy cho các chi tiết cơ khí bên trong.
3. ĐO ĐIỆN TRỞ CÁCH ĐIỆN (IR TEST)
Đây là bước “Kiểm tra” chuyên nghiệp. Sau khi vệ sinh bùn đất trong stator và sấy khô đúng kỹ thuật (lý tưởng nhất là bằng lò sấy tuần hoàn 50°C-80°C có thông gió), phải dùng Megger để đo.
Tiêu chuẩn an toàn (Động cơ 380V):
- < 1 MΩ (Mê-gôm): Mức “NGUY HIỂM”. CẤM VẬN HÀNH. Phải tiếp tục sấy.
- > 100 MΩ (Đo nguội): Mức “TỐT”. Đạt yêu cầu vận hành tin cậy.
🔍 CHECKLIST KIỂM TRA 5 VỊ TRÍ “NHẠY CẢM” NHẤT
Nước lũ và bùn cát là “hợp chất mài mòn”. Chúng ta cần “mổ xẻ” 5 vị trí sau:
1. Phớt Cơ Khí (Mechanical Seal)
- Vấn đề: Phớt làm kín bằng 2 “mặt chà” (than/gốm/SiC) được đánh bóng như gương. Bùn cát lọt vào sẽ hoạt động như “giấy nhám”, mài xước ngay lập tức bề mặt này.
- Cách kiểm tra: Tháo rời các bộ phận. Vệ sinh mặt chà bằng giẻ mềm. Dùng đèn pin soi kỹ: Nếu thấy bất kỳ vết xước mờ, xước dăm hoặc vết rỗ nào (dù là nhỏ nhất), cái phớt đó đã hỏng.
- Khuyến nghị: Nỗ lực “cứu” phớt đã bị xước là một sai lầm kỹ thuật. Cố lắp lại = nước sẽ rò rỉ thẳng vào ổ bi và động cơ.
2. Ổ Bi (Bạc đạn – Bearing)
- Vấn đề: Nước lũ đã rửa trôi hoàn toàn mỡ bôi trơn và gây rỉ sét vi mô (rỗ) trên bề mặt bi và rãnh chạy.
- Cách kiểm tra: Phải tháo rời hoàn toàn ổ bi ra khỏi trục. Rửa sạch bằng dung môi (không cháy). Dùng mắt thường và tay cảm nhận bề mặt rãnh chạy và viên bi.
- Khuyến nghị: Bất kỳ dấu hiệu rỗ, rỉ sét, hoặc sần sùi nào đều có nghĩa là ổ bi đã hỏng vĩnh viễn. Việc cố gắng tra mỡ lại và tái sử dụng gần như chắc chắn sẽ dẫn đến kẹt trục hoặc hỏng hóc sớm.
3. Trục Bơm (Shaft)
- Vấn đề: Trục bị mài mòn hoặc ăn mòn tại các vị trí tiếp xúc quan trọng.
- Cách kiểm tra: Phải kiểm tra kỹ các “vết trầy xước” hoặc “ăn mòn” ngay tại vị trí lắp phớt và ổ bi.
- Khuyến nghị: Một vết xước nhỏ trên trục cũng sẽ phá hủy phớt cơ khí mới ngay lập tức.
4. Cánh Bơm (Impeller)
- Vấn đề: Bùn cát gây mài mòn, mất cân bằng.
- Cách kiểm tra: Đặc biệt là cánh kín, cánh khế, trục vít. Kiểm tra kỹ các dấu hiệu lẫn bùn & cát bên trong.
- Khuyến nghị: Sự mài mòn có thể làm hỏng bề mặt cánh, gây mất áp (không đủ cột áp) và mất cân bằng động, dẫn đến rung động phá hủy ổ bi.
5. Hệ Thống Bôi Trơn (Dầu)
- Vấn đề: Dầu bị nhũ tương hóa do nhiễm nước.
- Cách kiểm tra: Nếu dầu có màu “cà phê sữa” , nó đã mất 100% khả năng bôi trơn và chống rỉ sét.
- Khuyến nghị: Chỉ “xả” (Drain) là không đủ vì cặn nhũ tương vẫn bám lại. BẮT BUỘC phải “SÚC RỬA” (Flush) toàn bộ hệ thống bằng dầu súc rửa chuyên dụng, sau đó mới thay dầu mới và lọc mới.
Một cái bơm CÓ THỂ CỨU ĐƯỢC nếu chúng ta bình tĩnh làm đúng quy trình. Đừng tự mạo hiểm một mình. Hãy để tụi mình chia sẻ gánh nặng này.
Anh em giữ an toàn điện nhé! Gọi ngay chuyên gia Thái Khương Services khu vực miền Trung của chúng tôi để được tư vấn miễn phí!